کود مرکب یک نهاده مهم کشاورزی با انواع مواد مغذی است که می تواند رشد و عملکرد محصول را به طور قابل توجهی بهبود بخشد. در میان آنها نیتروژن (N)، فسفر (P) و پتاسیم (K) اجزای اصلی کودهای مرکب هستند که اغلب کودهای NPK نامیده می شوند. این مقاله به تجزیه و تحلیل این اجزای اصلی و عملکرد آنها از دیدگاه حرفهای میپردازد تا به کشاورزان در کاربرد علمی کود و بهبود کارایی تولید کشاورزی کمک کند.
نیتروژن یکی از مواد مغذی ضروری برای رشد گیاه است و عمدتاً در رشد برگ ها و ساقه ها نقش دارد. عرضه کافی نیتروژن می تواند فتوسنتز گیاهان را افزایش دهد، محتوای کلروفیل را افزایش دهد و گیاهان را قوی تر کند. در کودهای مرکب، نیتروژن به اشکال مختلفی از جمله نیتروژن نیترات، نیتروژن آمونیومی و نیتروژن اوره وجود دارد.
فسفر نقش حیاتی در روند رشد گیاهان، به ویژه در ترویج توسعه سیستم ریشه و تشکیل گل و میوه دارد. می تواند ظرفیت جذب مواد مغذی گیاه را افزایش داده و رشد و استحکام را بهبود بخشد. علاوه بر این، فسفر در تبدیل انرژی گیاهان و سنتز اسیدهای نوکلئیک نیز نقش دارد، بنابراین جزء ضروری کودهای مرکب است.
پتاسیم یکی دیگر از مواد مغذی مهم در روند رشد گیاهان است. عمدتاً در افزایش مقاومت گیاه به بیماری و تحمل به خشکی نقش دارد. پتاسیم می تواند تعادل آب را در گیاهان تنظیم کند و فعالیت آنزیم را افزایش دهد و در نتیجه توانایی گیاه را برای سازگاری با محیط های نامطلوب افزایش دهد. در کودهای مرکب، پتاسیم معمولاً به شکل نمک های پتاسیم مانند سولفات پتاسیم و کلرید پتاسیم است.
علاوه بر سه عنصر اصلی فوق، عناصر کمیاب مانند کلسیم، منیزیم و گوگرد را نیز می توان به کودهای مرکب اضافه کرد تا نیازهای غذایی محصولات خاص را برآورده کند. کلسیم به تشکیل دیواره های سلولی کمک می کند و استحکام ساختاری گیاهان را افزایش می دهد. منیزیم جزء مهمی از کلروفیل است و در فتوسنتز شرکت می کند. گوگرد در سنتز پروتئین ها و آنزیم ها شرکت می کند و به همان اندازه برای رشد گیاه مهم است.
کشاورزان با انتخاب و استفاده علمی و منطقی کودهای مرکب می توانند راندمان تولیدات کشاورزی و کیفیت محصولات را تا حد زیادی بهبود بخشند. شناخت اجزای اصلی کودهای مرکب و عملکرد آنها گامی کلیدی در دستیابی به این هدف است.