بهبود ساختار خاک اولین قدم مهم در بهبود کیفیت خاک است. ساختار خوب خاک نه تنها می تواند نفوذپذیری هوا و ظرفیت نگهداری آب خاک را افزایش دهد، بلکه ظرفیت حمل خاک را نیز بهبود می بخشد و در نتیجه باعث رشد سالم ریشه گیاهان می شود. ساختار خاک را می توان با خاک ورزی، شخم عمیق خاک، افزودن مواد اصلاحی خاک و غیره بهبود بخشید.
مواد آلی خاک جزء مهمی از حاصلخیزی خاک است. با افزودن مالچ آلی، کشت محصولات کود سبز و افزودن کمپوست، می توانید میزان مواد آلی خاک را به میزان قابل توجهی افزایش دهید. به عنوان مثال، محصولات کود سبز نه تنها نیتروژن را تثبیت می کنند، بلکه باعث افزایش عرضه مواد آلی در خاک می شوند. کمپوست منبع مهمی از مواد آلی خاک است و می تواند ظرفیت تامین مواد مغذی خاک را به میزان قابل توجهی بهبود بخشد.
استفاده از کود یک وسیله مهم برای بهبود عناصر غذایی خاک است. اما کوددهی بیش از حد یا نامناسب می تواند منجر به آلودگی خاک و کاهش حاصلخیزی شود. بنابراین توصیه میشود از فناوری کوددهی دقیق استفاده شود و کودهای نیتروژن، فسفر، پتاسیم و سایر کودها بر اساس نتایج آزمایش خاک به صورت منطقی مخلوط شوند تا از ضایعات و آلودگی کود جلوگیری شود. در کشاورزی ارگانیک بیشتر توصیه می شود از کودهای آلی مانند کمپوست، کودهای دامی و مرغی و ... برای اطمینان از سلامت خاک استفاده شود.
مدیریت موثر منابع آب نیز بخش مهمی از بهبود کیفیت خاک است. استفاده از فن آوری های آبیاری پیشرفته مانند آبیاری قطره ای و آبیاری میکرو بارانی می تواند به طور موثر بهره برداری از منابع آب را بهبود بخشد و در عین حال فرسایش و شور شدن خاک را کاهش دهد. علاوه بر این، یک برنامه آبیاری معقول باید بر اساس ویژگی های آب مورد نیاز محصولات و شرایط واقعی خاک تدوین شود تا از آسیب به ساختار خاک ناشی از آبیاری بیش از حد جلوگیری شود.
تناوب زراعی یک عمل کشاورزی موثر برای حفظ سلامت و بهره وری خاک است. با چرخاندن محصولات مختلف می توانید چرخه آفات و بیماری ها را بشکنید و از بروز آفات و بیماری ها بکاهید. در عین حال، محصولات مختلف اثرات متفاوتی بر خاک دارند. تناوب زراعی مناسب می تواند مواد مغذی موجود در خاک را متعادل کند، ساختار خاک را بهبود بخشد و حاصلخیزی خاک را افزایش دهد. به عنوان مثال، گیاهان حبوبات، نیتروژن را تثبیت می کنند، در حالی که گیاهان با ریشه عمیق خاک را سست می کنند.
بهبود کیفیت خاک مستلزم استراتژی های مدیریت سیستماتیک و یکپارچه است. از اصلاح ساختار خاک، افزایش مواد آلی، کوددهی منطقی تا اصلاح روش های آبیاری و انتخاب منطقی محصولات تناوب، تدوین برنامه های مدیریت علمی بر اساس شرایط واقعی ضروری است. تنها از این طریق می توان سلامت و بهره وری خاک را به طور اساسی بهبود بخشید و پایه ای محکم برای توسعه پایدار کشاورزی ایجاد کرد.